Liefde voor hout: duurzame en circulaire woonzorgappartementen

Aan de Mozartsingel in ‘s-Hertogenbosch realiseerden we 18 zeer duurzame woonzorgappartementen voor ouderinitiatief WonenZoals in opdracht van BrabantWonen. De duurzaamheid van het gebouw komt zowel tot uitdrukking in de aspecten energie en water als de toegepaste materialen. Het resultaat is een energiezuinig gebouw gemaakt van grotendeels circulaire en biobased materialen en een lagere CO2-uitstoot. Voor BrabantWonen was het een leerproject in het kader van het reisprogramma ‘houtbouw’, een gezamenlijk initiatief van de acht Brabantse ‘Lente’-corporaties om de toepassing van biobased materialen te stimuleren.

Energie en water
Het gebouw is volledig nul-op-de-meter en is uitgerust met zonnepanelen en een bodemwarmtepomp voor verwarming en koeling. Ook op gebied van water is een besparing gerealiseerd. In een ondergrondse tank wordt regenwater opgevangen, waarmee onder andere toiletten worden doorgespoeld.

Hoofdrol voor hout
De zoektocht naar materiaalalternatieven was een intensieve ontdekkingsreis die we samen met BrabantWonen en WY.architecten ondernamen. Hout kreeg een hoofdrol. Zo is de draagconstructie, normaal van kalkzandsteen of beton, volledig van hout. Dragende wanden en vloeren zijn volledig opgebouwd uit panelen van kruislings verlijmd hout. Cross Laminated Timber heet de techniek die we hier toepasten, afgekort CLT. De opbouw van het houten geraamte duurde zo’n vier weken. De dragende CLT wand- en vloerelementen zijn vanuit het BIM-model in de fabriek op maat gemaakt, inclusief uitsparingen voor kozijnen en leidingwerk. De CLT-constructie is op de plafonds als afwerking in het zicht gebleven. Voor de niet-dragende wanden en gevels gebruikten we houtskeletbouw-elementen uit onze eigen houtconstructiefabriek in Oss.

Door te kiezen voor houtbouw bespaarden we zo’n 25% aan CO2-uitstoot. Al het toegepaste hout is FSC-gecertificeerd. Ook de keramische gevelbekleding (Kerloc®) is gemaakt van hout/plantaardige vezels (restmateriaal uit de bos-, land- en tuinbouw). En in plaats van het traditionele glaswol gebruiken we houtvezel voor de isolatie.

Circulaire en biobased materiaalalternatieven
Naast hout pasten we in dit project nog veel meer duurzame materialen toe, zoals circulair beton (fundering), gerecyclede gipsplaten, gerecyclede bitumineuze dakbedekking (Citumen), diverse niet-toxische alternatieven en een groen dak met sedumbegroeiing.

Welke biobased en circulaire materialen we precies gebruikten en wat onze ervaringen zijn en die van BrabantWonen? Je leest het in de whitepaper die we maakten in samenwerking met duurzaamheidsaanjager Jan Willem van de Groep. Hierin lees je ook wat voor materiaalalternatieven er allemaal al op de markt zijn, waar je als opdrachtgever het beste op kunt letten bij het kiezen en welke meetinstrumenten voor milieuwinst je kunt gebruiken. Ook hebben we het project Mozartsingel door onze adviespartner Alba Concepts door laten meten in vergelijking met een traditioneel gebouwd project. Het effect van de biobased materialen is duidelijk terug te zien in de CO2-opslag. Vergeleken met traditionele bouw is de score van de Mozartsingel 32 keer hoger.

Bewonersparticipatie en omgevingscommunicatie
In een hele prettige samenwerking met BrabantWonen en Stichting WonenZoals leverden we ook een bijdrage aan bewonersparticipatie en omgevingscommunicatie. Bewoners, jongeren een lichamelijke en/of verstandelijke beperking, werden vanaf het begin nadrukkelijk betrokken bij de totstandkoming van hun nieuwe woonplek. Met (bouw)nieuwsbrieven, persoonlijke verhalen, een bouwplaatsbezoek en een ontmoetingsmoment werkten we ook aan sociale verbinding met de bestaande buurt.